Dansmuggen en watervlooien

Terugblik op ecologisch meetseizoen 2018

Sediment afkomstig van de bodem van het Markermeer is het voornaamste
bouwmateriaal van Marker Wadden. Uit dit slib komen stoffen vrij waarmee algen en watervlooien zich voeden. Deze organismen vormen op hun beurt de hoofdmaaltijd van verschillende vissoorten, die vervolgens worden bejaagd door visetende vogels. ‘Een van de voorlopig aannames over Marker Wadden’, zegt Liesbeth, ‘is dat de aanwezigheid van voldoende voedingsstoffen ervoor kan zorgen dat er, anders dan in het Markermeer, een compleet voedselweb ontstaat.’ Aio’s Yvonne Kahlert van de Rijksuniversiteit Groningen, Marloes van den Akker van de Radboud Universiteit en Hui Jin van het NIOO KNAW zijn vanaf 2017 in touw om het zich ontwikkelende voedselweb in kaart te brengen.

Rijke voedselbron

Een zeer rijke voedselbron, dat bleek Marker Wadden in de zomer te zijn geworden. Watervlooien wemelden er rond in overvloed. ‘In de nog visarme ondiepten tussen de eilanden werden ze zo groot dat je ze met het blote oog kon zien.’ Ook zwermden enorme wolken dansmuggen boven de
eilanden rond. ‘Onder water zijn de larven een lekker hapje voor vissen. Ze trekken ook steltlopers zoals kluten aan.’ Liesbeth verwacht dat de talrijke vlooien en larven volgend jaar wederom een ideaal banket vormen voor opgroeiende vis. Zeker als de onderwaterflora toeneemt en de
verschillende habitats tot ontwikkeling komen. ‘Aan het eind van het seizoen was de situatie veelbelovend.’

Algenvragen

De aio’s waren dit jaar van april tot en met september op Marker Wadden actief. Liesbeth: ‘Algen en watervlooien willen we het hele jaar door gaan bemonsteren, zodat we nog beter kunnen bepalen welke relaties er zijn tussen, bijvoorbeeld, algenbloei en temperatuur of helderheid.’ Het
Markermeer staat bekend als een troebel meer. ‘Maar het water rondom Marker Wadden was afgelopen zomer opvallend helder.’ Als de archipel leidt tot minder zwevend slib in de waterkolom, komen er dan meer algen? ‘Vreemd genoeg constateerden we het omgekeerde: hoe meer los
sediment, des te meer algen. En gezien de hitte hadden we een forse blauwalgenbloei verwacht, maar die bleef uit.’

Vogels

In hoeverre vissen de gedekte tafel al wisten te vinden, heeft Sportvisserij Nederland achterhaald. In de zomer van 2018 heeft Jan van der Winden de aanwezigheid en het broedsucces van visdieven en kluten bestudeerd. Visdieven profiteerden van een zeer visrijk jaar en brachten vele jongen groot, net als de meer dan duizend kluten die zich in de slibcompartimenten tegoed deden aan de ruimschoots aanwezige ongewervelde diertjes. Liesbeth: ‘Zo helpen we elkaar het hele systeem te doorgronden.’