Halverwege KIMA: hoe staan we ervoor?

De natuur komt buitengewoon snel tot bloei op Marken Wadden. Pionierssoorten zoals visdiefjes weten de eilanden massaal te vinden en hun broedsucces is hoog. Landelijke media is dit niet ontgaan: ‘De natuur explodeert’, kopte het AD lyrisch. Ook KIMA ligt goed op schema, zo valt op te maken uit het Midterm-rapport dat halverwege de looptijd (2018 tot 2022) de balans moet opmaken. En dat is belangrijk, want het doel van Marker Wadden gaat verder dan alleen het creëren van aantrekkelijke eilanden met hoge natuurwaarden. De bijzondere samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen, overheid en natuurbeheerders dient ook als leerschool voor de toekomst. (tekst loop door onder foto)

Visonderzoek op Marker Wadden voorjaar 2020 - Foto Casper van Leeuwen

Verwachtingen overtroffen

‘Er is weinig onzekerheid of we aan het einde van de rit wel voldoende data hebben. We zijn daarmee al veel verder dan we verwacht hadden’, vertelt Wiegert van Rijkswaterstaat. Volgens de projectleider is relevante monitoring cruciaal, omdat je op die manier ook tijdig kan bijsturen: ‘Je wilt aan de hand van voortschrijdend inzicht op een vruchtbare manier in 2022 de beleidsevaluatie doen. Het budget wil je daarbij zo goed mogelijk inzetten.’

Volgens Wiegert is een gestructureerde aanpak, met duidelijk afgebakende onderzoeksthema’s, de sleutel tot succes gebleken. Maar de drijvende kracht is de magie die uitgaat van Marken Wadden, merkt hij. ‘Betrokkenen zetten zich met hart en ziel in en maken zich echt hard voor deze samenwerking. Mijn complimenten voor de efficiëntie en snelheid waarmee iedereen te werk gaat.’

Slibonderzoek onder vergrootglas

Natuurlijk waren er tegenvallers in de afgelopen twee jaar. Zo werden sommige onderzoeken gecompliceerd omdat er nog werkzaamheden aan de gang waren. Verder bleek het niet realistisch om de slibbassins te vullen met ‘geoogst’ slib uit de slibgeulen. 'In plaats daarvan hebben we dun slib uit de omgeving van Marker Wadden gebruikt. Door deze wijziging is wel vertraging ontstaan. We moeten de komende jaren nog vol aan de bak met het meten, ook omdat dit onderzoek wereldwijd in de belangstelling staat onder meer bij baggeraars.’ (tekst loop door onder foto)

Marker Wadden vanuit de lucht voorjaar 2020 - Foto Mennobart van Eerden

Onverwachte vondst

Opstekers waren er ook: watervlooien blijken nu al in groten getale voor te komen in de luwten van Marker Wadden. Omdat het water hierdoor helderder wordt is de verwachting dat waterplanten zich er snel gaan vestigen. Ook houden zwavelbacteriën zich op in de bodem. Die kunnen slib vasthouden en daarmee het doorzicht sterk verbeteren. ‘Niemand had voorzien dat dit zou gebeuren, maar het is ontzettend belangrijk om het effect van deze bacteriën in kaart te brengen. Vooral omdat er signalen zijn dat deze micro-organismen ook een belangrijke schakel in de voedselketen zouden kunnen vormen.' (tekst loop door onder foto)

Monstering van van voedsel voor vis en vogels op Marker Wadden - Foto Liesbeth Bakker

Logisch dus om de invloed van deze zwavelbacteriën mee te nemen in het onderzoek. Ook maken nieuwe technieken het onderzoek eenvoudiger. Zo kan door fine-tuning van satellietdata steeds nauwkeuriger een inschatting gemaakt worden van de ontwikkeling van waterplanten. ‘Het is een hels karwei om op een groot oppervlak waterplanten handmatig in kaart te brengen. Dit kan nu steeds beter op afstand.’

Het onderzoek geeft veel inzicht over het beheer van de eilanden, maar ook de evaluatie van het beleid is volgens Wiegert erg nodig. ‘Ik hoop dat dit project niet een eenmalig succes is. KIMA moet ook een blauwdruk opleveren voor vergelijkbare projecten in de toekomst.'

Meer weten? Neem deel aan het online KIMA congres op 1 juli 2020