Visdieven bereid ver te vliegen voor vis, maar komt de vis ook naar Marker Wadden?

Maar is er wel genoeg vis te vinden rondom Marker Wadden en zijn de omstandigheden voor de vissen wel gunstig? En als de visstand achter blijft, waar halen de vogels dan hun voedsel? Dat zijn vragen waar onderzoekers Joep van Leeuw (WUR) en Casper van Leeuwen (NIOO-KNAW) het antwoord op hopen te vinden.

Inzicht

Het doel van het onderzoek is om inzicht te krijgen in hoe Marker Wadden de werking van het voedselweb in het Markermeer kunnen beïnvloeden. Het onderzoek is onderdeel van thema ‘Ecosysteem van waarde’ dat zich richt op kennis over de beschikbaarheid van voedsel, een van de belangrijke randvoorwaarden voor een gezonde vogelpopulatie.  De vogels voeden zich onder meer met vissen, en die zijn weer afhankelijk van kleine waterdiertjes en algen.

Samenwerking

De onderzoekers  werken ook samen met onderzoekers die kijken naar bijvoorbeeld algen en kleine waterdiertjes. “Samen willen we erachter komen welke omstandigheden rond de nieuwe eilanden er het aantrekkelijkst zijn voor vissen: waarom komen vissen naar de Marker Wadden, waar gaan ze vooral zitten, en wat doen ze?”, vertelt aquatisch ecoloog Casper van Leeuwen (NIOO-KNAW) “Als een vissoort iets mist in zijn levenscyclus in het Markermeer, zou Marker Wadden dat kunnen bieden?”

Genoeg vis te vinden?

“Het is heel mooi dat er met Marken Wadden een nieuw broedgebied is zonder natuurlijke vijanden zoals vossen”, verklaart onderzoeker Joep de Leeuw (WUR). De vraag is vervolgens of de vogels ook genoeg vis weten te vinden. “Voor viseters is het vaak niet nodig dat voedsel dichtbij voorhanden is. We ontdekten dan ook dat visdiefjes bereid zijn de Houtribdijk over te vliegen voor hun vis en dat ze veel spiering vangen in het IJsselmeer.” Volgens de onderzoeker komt dat vooral door de troebelheid van het Markermeer, waardoor vis meer verspreid voorkomt. In het helderder IJsselmeer komt vis meer in scholen waardoor deze makkelijker te vangen zijn.

Graantje meepikken van beroepsvissers

Visdiefjes blijken ook bodemvissen in hun dieet te hebben. Zo vonden de onderzoekers visdiefjes met pos (een baarssoort) in hun bek, terwijl die als echte bodemzwemmers normaal buiten bereik blijven. “Wat is nou de grap? Ze vliegen naar vissersboten die restvangst teruggooien. Die vissen zijn ineens een makkelijke prooi. Toch mooi dat de visdieven zo van de mens kunnen profiteren.”

Retourtje IJsselmeer

Om te achterhalen wat vissen op Marker Wadden komen doen en welke delen van het nieuwe onderwaterlandschap ze vooral gebruiken, zijn in totaal 90 vissen van vijf verschillende soorten met zenders uitgerust. Ze worden een jaar gevolgd via een netwerk aan ontvangstpalen. In totaal leverde dat al 3 miljoen registraties op, maar wat kun je met die data? “Wanneer een blankvoorn door de sluizen naar het IJsselmeer gaat en weer terugkomt naar Marker Wadden is dat een interessant gegeven”, geeft van Leeuwen als voorbeeld. “En komt een snoekbaars alleen langs om een hapje te eten, of gebruikt deze het gebied gedurende het hele jaar?”

Waarnemingen die op zichzelf niet zoveel zeggen, maar met meer data ‘vallen steeds meer puzzelstukjes op hun plaats’. Uiteindelijk hoopt van Leeuwen met harde cijfers te kunnen laten zien wat de toegevoegde waarde is van Marker Wadden: “Het zou mooi zijn als je er een cijfer op kan plakken, bijvoorbeeld 20 procent meer aanwas van jonge vis door de aanleg van de eilanden. Het onderzoek staat een keer niet in het teken van verlies van biodiversiteit, maar draait juist om herstel van een belangrijk ecosysteem voor Nederland. Dat is ook precies het leuke van dit onderzoek.”